„Początki fotoplastykonów sięgają połowy XIX w., kiedy popularność zyskuje stereoskopia – technika tworzenia iluzji trójwymiarowego obrazu odbieranego przez widza na podstawie dwuwymiarowych obrazów przeznaczonych osobno do każdego oka” – tłumaczy Piotr Kaplita, kierownik Działu Edukacji i Upowszechniania jarosławskiego Muzeum.

„Fotoplastykony umożliwiały oglądanie przez wiele osób przestrzennych trójwymiarowych obrazów fotograficznych o różnorodnej tematyce. Były częstą rozrywką na jarmarkach i odpustach, a z czasem zakładano je również w odrębnych lokalach. Ich ogromna popularność wynikała z faktu dawania zwyczajnym ludziom możliwości poznawania świata na kolorowych przezroczach”.

:Jeden z najmłodszych jarosławskich fotoplastykonów, mieszczący się w kamienicy pod obecnym adresem ul. Wąska 2 przy jarosławskim Rynku, został otwarty 4 grudnia 1957 roku – opowiada dalej P. Kaplita. Zakład prowadził Henryk Parzniewski – emerytowany pracownik PKP, który przechował fragmenty urządzenia i fotografie, między innymi o tematyce religijnej, prezentujące francuskie Lourdes.

„Zachowany do dziś zestaw historycznych okularów i przeznaczonych do nich fotografii przekazał do Muzeum syn Henryka Parzniewskiego, Jacek” – mówi dyrektor jarosławskiego Muzeum Konrad Sawiński.

„Niestety, do naszych czasów nie przetrwała cała konstrukcja urządzenia. Na potrzeby muzealnej ekspozycji powstał czterostanowiskowy prototyp fotoplastykonu, który skonstruował pracownik Muzeum Wojciech Wrucha. W nieodległej przyszłości planowana jest dalsza rozbudowa tego ciekawego eksponatu”.